در یک مقاله کامل دیگر ، این بار به سراغ بررسی یکی دیگر از مهم ترین مباحث صنعت و علم عطرسازی رفته ایم . برای اینکه خیلی دقیق از این موضوع مهم آگاهی پیدا کنید ، تصمیم گرفته ایم در یک مقاله مختصر و مفید هر آنچه که شما برای دانستن نوع تقسیم بندی مواد معطر گیاهی لازم دارید را بدانید را ، ارائه دهم . توصیه می کنم ، تا انتها این مطلب را دنبال کنید .
معرفی گروه بندی مواد معطر گیاهی
گیاهان نیز مانند مواد معطر حیوانی از سال های بسیار دور توسط انسان ها در تولید عطر به کار گرفته شده
اند. البته استفاده از اسانس گیاهان معطر در عطرسازی بسیار گسترده تر از مواد معطر قابل استحصال از حیوانات است و این موضوع از گذشته تا کنون نیز به نوعی ثابت مانده است . در واقع می توان گفت به دلایل مختلف گیاهان اصلی ترین منبع مواد معطر در عطرسازی هستند. از دلایل آن می توان به متنوع بودن مواد معطر گیاهی، فراوانی و دسترسی آسان و قیمت کمتر نسبت به محصولات حیوانی اشاره کرد.
در حال حاضر بسیاری از گیاهان معطر مانند اسطوخودوس به منظور استخراج اسانس کشت می شوند. کشت این گیاهان علاوه بر کاهش برداشت از طبیعت و جلوگیری از تخریب محیط زیست، کنترل فرایند کشت، داشت و برداشت گیاه را تسهیل می کند. در حال حاضر اسانس حدودا سیصد گیاه مختلف در جهان استخراج شده و مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از این ترکیبات به دلیل دارا بودن خواص دارویی علاوه بر عطرسازی در صنایع داروسازی نیز مورد استفاده قرار می گیرند. همچنین از رایحه ی مطبوع اسانسها در صنایع تولید کننده لوازم آرایشی و بهداشتی و شوینده ها نیز استفاده می گردد.
مواد معطر در گیاهان معمولا به شکل مایعی آبگریز و فرار که آن را اسانس می گویند وجود دارد. اسانس ها توسط غده های مشخصی که در اکثر گیاهان و اندام آنها وجود دارند تولید می شوند .
این غده ها معمولا دارای اجزایی لوله ای شکل هستند که در صورت تحریک یا لمس از طریق آنها اسانس آزاد می کنند. تولید اسانس در گیاهان با هدف های مختلف
صورت می گیرد که دو مورد از مهمترین آنها دفع حشرات و حیوانات مزاحم از
طریق ترشح اسانس در محیط اطراف و جذب حشرات موثر در فرایند گرده افشانی می
باشد. بنابراین نقش و عملکرد اسانس در حیات
یک گیاه، فرار بودن آن را توجیه می کند. همچنین با توجه به
نقش اسانس در گیاه دور از ذهن نیست که اسانس ها خاصیت آنتی باکتریال و ضد
قارچی داشته باشند. اسانس ها در گیاهان مختلف وجود دارند.
همچنین در یک گیاه مشخص اسانس ممکن است در اندام مختلف گیاه وجود داشته باشد. گاهی اوقات ممکن است اسانس های موجود در اندام مختلف گیاه با یکدیگر متفاوت باشند. نکته ی قابل توجه دیگر در خصوص اسانس ها این است که گیاهان مختلف مقادیر متفاوتی اسانس تولید می کنند و بنابراین مقدار گیاه مورد نیاز برای تولید
حجم مشخصی از اسانس در گیاهان مختلف متفاوت است. به عنوان مثال برای تولید
هر کیلوگرم اسانس گل۔ محمدی در حدود ۴ تن گل تازه مورد نیاز است در حالی که
برای تولید اسانس زیره معمولا کمتر از ۵۰ کیلوگرم زیره مورد نیاز می باشد.
همانگونه که پیشتر ذکر گردید اسانس ها از اندام مختلف گیاه قابل استحصال
هستند.
اندامی از گیاه که معمولا برای استخراج اسانس به کار گرفته میشوند عبارتند از:
برگ ها : معمول ترین برگ های مورد استفاده در تولید اسانس برگ اسطوخودوس و نعناع می باشند.
پوست: یکی از مشهورترین اسانس هایی که از پوست درخت حاصل می گردد ، اسانس دارچین است
همچنین از ماده ی سافرول که در اسانس کر چک موجود است برای سنتز مولکول های معطر دیگر استفاده می شود
گل: گل مهمترین اندام گیاه برای استخراج اسانس است. از گل های معطر خوشبو می توان به گل محمدی و یاسمن اشاره کرد. اسانس گل محمدی جزء گران قیمت ترین
اسانس های معطر می باشد. سالانه در حدود ۱۰ تن اسانس گل محمدی در جهان
تولید می شود که بیشترین سهم آن متعلق به بلغارستان، ترکیه و ایران است.
میوه: به جز مرکبات که اسانس آنها از پوست میوه استخراج می گردد مابقی اسانس های میوه مورد استفاده در عطرسازی معمولا سنتزی هستند.
شکوفه : یکی از مهمترین اسانس هایی که از شکوفه استخراج می گردد اسانس نارنج است.
صمغ : صمغ از قدیمی ترین محصولات گیاهی می باشد که هم به عنوان دارو و هم در عطرسازی استفاده شده است. از صمغ های معروف می توان صمغ مران را نام برد.
چوب: اسانس هایی که از چوب استخراج می شوند به دلیل اینکه نسبت به سایر اسانس ها فشار بخار پایین تری دارند یکی از اجزاء ضروری عطر محسوب می شوند و
به پایداری عطر کمک می کنند. از مشهورترین چوب هایی که اسانس آنها در عطرسازی به کار می رود می توان اسانس سرو و چوب صندل را نام برد.
دانه: اسانس برخی از دانه ها مانند گشنیز، رازیانه و زیره نیز معطر بوده و در ساخت عطر به کار می روند.
دیگر اندام گیاه برای استخراج اسانس عبارتند از :
ریشه: خس خس و ساقه ی زیرزمینی: زنبق
اسانس های استخراج شده از یک گیاه مشخص که در مکان های مختلف کشت و برداشت می شود لزوما از لحاظ ترکیبات و ساختار شیمیایی یکسان نیستند. بنابراین خواص فیزیکی و شیمیایی اسانس یک گیاه و در نتیجه کیفیت و قیمت آن ممکن است در موارد مختلف متفاوت باشد. از عواملی که ممکن است منشا تفاوت در کیفیت و کمیت اسانس ها باشند می توان به موارد زیر
اشاره کرد:
زمین و شرایط خاک : مقدار مواد مغذی موجود در خاک محل کشت و سایر خواص
شیمیایی و فیزیکی خاک مستقیما بر مقدار و ترکیب اسانس گیاه تاثیر دارند.
زمان کشت : مانند اکثر محصولات کشاورزی در مورد گیاهان معطر نیز زمان کشت بر روی بازده و خواص گیاه تاثیر می گذارد.
امیدوارم از خواندن این مطلب لذت برده باشید و نکات مطرح شده در آن توانسته باشد ، جواب برخی از سوالات شما در مورد شیوه های تقسیم بندی گیاهان معطر را پاسخ دهد .
عطر تقلبی
معمولا کالاهایی که مشابه اصل است ازکشور چین وارد می شوند . البته عطرهای غیر اصل که از چین می اید در خود چین هم تقلبی محسوب می شود؛ یعنی عطری که با نام یک برند معروف در چین تولید شده باشد اینطور نیست که تحت لیسانس کمپانی اصلی باشد و به سفارش آنها و با درجه بندی متوسط تولید شود. باید بگوییم عطرهای چینی هیچ ارتباطی با کمپانی های اصلی و مطرح عطرسازی ندارند و صرفا کالاهای تقلبی هستند. برندهای پوشاک چنین قوانینی دارند و مثلا اگر در ویتنام تولید شود روی کالا میزند لیسانس آن از نایک است ولی کمپانی های عطر و آرایشی این کار را نمی کنند. برای مثال کمپانی هرمس که خیلی معروف است تمام کالاهایش را تک تک بیمه می کند و هر جای دنیا که آن را بخرید گارانتی دارد.
عطر هم بازیافتی دارد !
تا چند سال پیش گاهی مردم از کنار خیابان عطرهای بازیافتی می خریدند و خودشان نمی دانستند. بازیافتی برای عطرها کلمه غریبی است ولی واقعیت دارد. شیشه عطرهایی که تمام می شد و مردم به سطل آشغال می انداختند گاهی دوباره سر از چرخه مصرف در می آورد؛ یعنی افراد سودجویی بودند که شیشه های خالی را از زباله جمع کن ها می خریدند. هر شیشه هم بسته به اینکه چقدر سالم و تمیز باشد یا چه برندی باشد قیمتش فرق می کرد. شیشه ها دوباره پر می شد و با قیمت ارزان تر کنار خیابان به فروش می رسید. خوشبختانه با نظارت هایی که صورت گرفته این تقلب تا حد زیادی جمع شده است.
خطر در کمین برندها
بعضی عطرهای تقلبی ظاهر مشابه اصل دارند و کاملا شبیه اصل هستند. باید حواسمان باشد که مارکهای معروف بیشتر از برند های گمنام احتمال دارد انواع مشابه و تقلبی داشته باشند. این شباهت گاهی آنقدر زیاد است که حتی فروشنده غیرحرفه ای هم نمی تواند
تشخیص بدهد. دلیلی ندارد مارکهای گمنام را کسی به صورت تقلبی تولید انبوه کند به این دلیل که کسی آنها را نمی شناسد اما مارک های معروف چون طرفدار بیشتری دارند بیشتر در سوء استفاده هستند.
تنها راه تشخیص عطر تقلبی
گاهی ممکن است یک عطر تقلبی مشابه اصل را با قیمت مناسب به شما عرضه کنند ادعا شود که همان عطر اصلی است. مثلا طرف می گوید این را خودم وارد کرده ام و با قیمت مناسب تر میدهم ولی یادتان باشد نمی شود چک پول ۵۰ تومانی را ۲۵ تومان خرید شما یک محصول در بسته می خرید و داخل آن را نمی بینید. تستر هم هست ولی گاه ممکن است تستر اصل را به شما نشان بدهند و کالایی که می خرید تقلبی باشد. در کل بهترین روش برای تشخیص عطر تقلبی و اصل این است که از کنار خیابان یا فروشگاه هایی که نمی شناسید خرید نکنید. وقتی شما فروشگاه را بشناسید با خیال راحت خرید می کنید و نیاز به تشخیص نیست. به این اعتماد نکنید که از کیش می خرید یا در یک پاساژ بزرگ خرید می کنید، باید مغازه را بشناسید و مطمئن باشید فروشگاه معتبری است. نمی توانیم بگوییم از کجا می توانید بفهمید عطری که می خرید اصل است ولی می گوییم از کجا می توانید بخرید، فروشگاههای معتبر و قدیمی که سال ها در این کار بوده اند.
تشخیص کپی از اصل ساده نیست
بعضی ها می گویند از غلظت، بو، رنگ ماده و تکان دادن شیشه می شود اصل و تقلبی بودن عطر را تشخیص داد یا باید نگاه کنید که عدد فلوز که روی شیشه درج شده چند است. این باورها درست نیست و نمی شود به آنها استناد کرد. غلظت عطرهای مختلف با هم تفاوت دارد. عطرها برای موقعیت های مختلف ساخته می شوند و موارد مصرف خاص دارند. همه عطرها ماندگاری، پخش بو و ویژگیهای یکسان ندارند که بتوان به آن استناد کرد یا نسخه کلی برای عطرهای اصل و تقلبی پیچید بلکه تشخیص آن تجربه می خواهد. البته منظور ما کپی های درجه ۴ و ۵ نیست که با مقایسه ظاهر هم قابل تشخیص است ولی کپی درجه یک و دو برای هر کسی قابل تشخیص نیست. شناسنامه یا کدی که قابل چک کردن در سایت باشد هم در مورد عطرها مثل برندهای پوشاک وجود ندارد. عطرها شناسه رهگیری دارند ولی آیا همه دسترسی به اینترنت دارند؟ علاوه بر این شناسه رهگیری برای مصرف کننده نیست. شرکت های آرایشی و بهداشتی و عطریات چنین امکانی را برای مصرف کننده ها نگذاشته اند، پس نباید محصولات مختلف را مقایسه کنید.
تقسیم بندی عطرهای تقلبی عطرهای تقلبی به ۳ دسته تقسیم می شوند:
• دسته اول: شاید واژه کپی برای این دسته مناسب تر باشد چون این عطرها کاملا قانونی و بهداشتی تولید می شوند، کمپانی هایی مثل
Rio , Smart , Ajmal و... فرمول ساخت عطرهای معروف را خریداری نموده و آن را با هزینه بسیار کمتری تولید می کنند و به بازار عرضه می نمایند، این عطرها کاملا قانونی می شوند و بیشتر برای مصرف کشورهای جهان سوم و اشخاصی که قدرت خرید عطر اصل (اورجینال) را ندارند روانه بازار می شوند. ما با این دسته مشکلی نداریم چرا که اصولا این کمپانی ها به دنبال تقلب نیستند و نام خود را هم بر روی جعبه و هم بر روی شیشه درج می نمایند و به راحتی قابل تشخیص می باشند.
• دسته دوم: عطرهایی هستند که تقلبی می باشند ولی به راحتی قابل تشخیص اند. با چند روش ساده تقلبی بودن عطرهای این دسته نمایان می شود:
۱) حروف درج شده بر روی شیشه و جعبه این عطرها معمولا برجسته نیست و با دقت تفاوت بین فونتها قابل تشخیص است.
۲) درب شیشه این عطرها کیفیت بسیار پایینی دارد و معمولا پلاستیکی است و ای ناخن خود را بر روی آن بکشید رنگ آن می ریزد.
۳) شیشه این عطرها کیفیت و شفافیت عطر اصل را ندارند و اگر آنها را در نور نگاه کنید به راحتی رگه های آن قابل مشاهده است. البته این امر مشروط به این است که شما حداقل ۱۰ عطر اصل را در نور مشاهده کرده باشید و آنجاست که تفاوت را احساس خواهید
کرد.
۴) اخیرا بر روی موبایل ها نرم افزاری نصب می شود به نام اسکنر، که از طریق اینترنت کار می کند، این نرم افزار بارکد عطرها را اسکن نموده و پس از اندکی جستجو نام عطر، نام کمپانی و مشخصات عطر مورد نظر را به شما نمایش میدهد و شما می توانید از صحت بارکد آن اطمینان پیدا کنید.
۵) بوى الکل: معمولا این عطرها بوی الکل می دهند، بزرگترین و بدترین عیب یک کمپانی عطر سازی این است که از عطر آن کمپانی بوی الکل استشمام شود و این یک ننگ بزرگ است، پس هرگاه از بوی الکل استشمام کردید در تقلبی بودن آن شک نکنید.
و دسته سوم: عطرهایی که تقلبی هستند و به راحتی قابل تشخیص نمی باشند.
مهم ترین رقیب ما در تشخیص عطرهای تقلبی از عطر اصل، عطرهای این دسته می باشند چرا که این عطرها به صورت بسیار حرفه ای و ماهرانه تولید می شوند و در برخی از موارد هیچ یک از روش های بالا کمکی به ما نمی کند پس چگونه از خرید خود مطمئن باشیم؟
۱) حتما قبل از خرید عطر مورد نظر خود را در اینترنت جستجو کنید و عکسهای آن را ببینید، مثلا اگر قصد خرید عطر Dior Homme Intense را دارید به سایت دیور رفته و عکسهای این عطر را با دقت نگاه کنید، هنگام خرید عطر مورد نظر را با عکس مقایسه کنید.
اما یک نکته را هرگز فراموش نکنید، برخی از کمپانی ها هر از گاهی بسته بندی عطره حتی طراحی شیشه آن را تغییر می دهند به طور مثال عطر Dior Adict زمانی با جعبه ابی تولید می شد اما الان با جعبه سفید تولید می شود.
۲) در هنگام خرید حتما نکات بالا را لحاظ کنید و توجه داشته باشید که سلفون، جعبه، درب شیشه و خود شیشه بهترین روش برای تشخیص عطر اصل از تقلبی است.
۳) اگر عطر مورد نظر را قبلا داشته اید و استفاده کرده اید کار ساده تری دارید چرا که با تست کردن آن و کمی دقت می توانید تفاوت را تشخیص دهید.
۴) از فروشگاههای معتبر خریداری کنید و حتما پس از خرید، فاکتور با مهر فروشگاه دریافت نمایید.
در یک سری مجموعه نکات به معرفی روش های تعیین عطر اصل و تقلبی پرداخته ام . امید دارم که با افزایش آگاهی مردم ، کم کم بساط این گونه عطر ها جمع شود و مردم دیگر به سمت خرید چنین عطر های نروند . البته تا زمانی که سود برای دلال وجود داشته باشد ، فکر نکنم راه چاره ی خاصی وجود داشته باشد .
در انتها از این مطلب نیز می توانید راه های شناسایی عطر اصل از تقلبی را بهتر تشخیص بدهید .
معمولا از میان حداقل ۴۰۰ تا ۵۰۰ روغن پایه معطره و هزاران ماده سنتزی، فقط ۵۰ تا ۱۰۰ نوع از آنها در فرمولاسیون یک عطر بکار برده می شوند که با هماهنگی کامل در بدنه عطر و ساختاربندی شیمیایی آنعمل می کنند. گاهی ماهیت دو عطر آنقدر بهم نزدیک می باشد که حتی متخصصین نیز در تشخیص آنها از یکدیگر اتفاق نظر ندارد . این مشکل در گذشته صنعت عطر سازی به وفور وجود داشت . به عنوان مثال عطری که از نظر یک متخصص بر پایه شیپره ساخته شده، در حالی که به نظر متخصصی دیگر، بر پایه شرقی می باشد و دلیل آن وجود سیستمهای طبقه بندی مختلف در عطرها بود. مثلا عطرها در یک سیستم به پنج و در دیگری به یازده خانواده اصلی طبقه بندی می شدند .
هر آنچه که برای شناسایی عطر اصل و تقلبی نیاز دارید را در این مطلب دیگری از همین وبلاگ می توانید مشاهده کنید .
این اختلاف نظرها موجب شد تا در سال ۱۹۸۳ کمیته ای متشکل از عطرسازان فرانسوی سیستم جامعی از طبقه بندی عطرهای زنانه ارائه دهند که بعدها در سال ۱۹۹۰ طبقه بندی عطرهای مردانه نیز ارائه شد.
در این بخش ، قصد دارم توضیحات مختصری در مورد سیستم طبقه بندی رایحه عطر ها را ارائه دهم . از آنجائی که خانمها طالب رایحه پایدارتر و قوی تری می باشند، معمولا از عطرهایی که براحتی تبخیر نمی شوند و کاراکتر قویتری دارند استفاده می کنند و در نتیجه طبقه بندی عطرهای زنانه با مردانه متفاوت می باشد.
این مقاله به طبقه بندی عطرهای زنانه می پردازد .
طبقه بندی خانواده عطرهای زنانه به چهار خانواده اصلی تقسیم بندی شده اند و عبارتند از :
سعی شده کرده ام که با ارائه طرح آموزشی ساده ای خواننده ها را با دنیای عطرها بیشتر آشنا کنم .
بنابراین کمی با قوه تخیل شما کار دارم . فرض کنید بر روی یک صفحه ساعت خیالی هر خانواده اصلی مواد معطر به زیر مجموعه ای از خود تقسیم شده است و هر زیر مجموعه دوباره به زیر مجموعه کوچکتری از خود تقسیم گردیده است. با بخش بندی هر قسمت دسته بندی های جدید و واضح تری برای این گونه مواد شکل می گیرد و نشان می دهد که عطرها بر چه پایه ای ساخته شده اند .
این بخش تنها به معرفی عطرهای زنانه بر پایه گل خواهم پرداخت و در سایر مطالب در صورت امکان ، رایحه های دیگر را معرفی می کنم .
عطرهای زنانه بر پایه گل
بدون شک راز موفقیت بزرگ عطر سازان فرانسوی در ساخت عطرهای ابدی و جاودان به دلیل خانواده بزرگ و متنوع گلها می باشد زیرا با بوئیدن گلها و شکوفه ها احساس لطیفی در افراد تداعی می گردد. به همین خاطر اصلا جای تعجب ندارد که عطرهای بر پایه گل بزرگترین خانواده از عطرها را تشکیل دهند و البته تنوع بسیار گل های موجود در طبیعت موجب می شود که همیشه با خلق رایحه ای تازه، عطری جدید به بازار ارائه داد. به همین دلیل عطرهای بر پایه رایحه گل معمولا بیشترین بازار فروش کل عطرها را در جهان دارا می باشند .
10 مزیت استفاده از عطر را بشناسید .
مواردی مهم که به توضیح آنها خواهیم پرداخت عبارتند از :